Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” od pierwszych dni wybuchu pandemii koronawirusa jako jeden z nielicznych związków zawodowych podjął się walki z próbą ograniczenia prawa nauczycieli do godzin ponadwymiarowych. Działania Krajowej Sekcji okazały się w pełni skuteczne, pomimo nieporadnej z początku postawy Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz dezinformacji kreowanej przez niektóre nauczycielskie związki zawodowe.
11 marca 2020 r.
• Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłasza decyzję o zawieszeniu zajęć edukacyjnych. MEN informuje jednocześnie, że w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty nauczycielom pozostającym w gotowości do pracy przysługuje wynagrodzenie ustalone na podstawie Kodeksu pracy (art. 81 § 1). Resort edukacji nie wyjaśnia jednocześnie, co to stwierdzenie oznacza.
• KSOiW NSZZ „Solidarność” wydaje komunikat, w którym jako jedyny związek zawodowy podkreśla, że nauczyciele w czasie zamknięcia szkół realizują nieewidencjonowane obowiązki tzn. samokształcenie i doskonalenie zawodowe, za które należy się pełne wynagrodzenie.
• Związek Nauczycielstwa Polskiego na swojej stronie wydaje anonimową opinię, w której twierdzi, że nauczycielom nie należy się wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, godziny nadliczbowe (sic!) oraz dodatek za warunki pracy.
12 marca 2020 r.
• Główny Inspektorat Pracy na swojej stronie wydaje anonimową opinię – zgodnie z nią za dni, w których nauczyciele będą świadczyli pracę (niezależnie od tego, czy będzie to praca świadczona w miejscu pracy, czy zdalnie w miejscu zamieszkania), otrzymują wynagrodzenie bez zmian, z wyjątkiem dodatku za warunki pracy, który jest należny wyłącznie za godziny przepracowane w określonych warunkach pracy oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe, które jest związane z dodatkową pracą nauczyciela polegającą na realizacji zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych powyżej pełnego wymiaru zajęć. Jeżeli natomiast z przyczyny leżącej po stronie pracodawcy w określonym czasie nauczyciel nie będzie świadczyć pracy, zastosowanie ma art. 81 § 1 Kodeksu pracy, który stanowi, że pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania. Zatem za dni, w których nauczyciele nie będą świadczyli pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, lecz będą pozostawali w gotowości do pracy, zachowują prawo do wynagrodzenia zasadniczego w wysokości wynikającej z ich osobistego zaszeregowania oraz dodatku funkcyjnego.
• KSOiW NSZZ „Solidarność” dementuje antypracownicze opinie i stanowiska kwestionujące zasadność wypłaty nauczycielom godzin ponadwymiarowych. Krajowa Sekcja podkreśla, że nauczyciel pozostający w gotowości do pracy w trakcie zawieszenia zajęć edukacyjnych otrzyma wynagrodzenie zasadnicze w takiej samej wysokości, jak gdyby prowadził zajęcia w danym dniu na terenie szkoły.
14 marca 2020 r.
• KSOiW NSZZ „Solidarność” staje w obronie pracowników administracji i obsługi szkolnej wskazując, że w przypadku decyzji o całkowitym zamknięciu szkół, pracownikom tym przysługuje, analogicznie jak w przypadku nauczycieli, pełne wynagrodzenie za czas przestoju w pracy.
15 marca 2020 r.
• KSOiW NSZZ „Solidarność” interweniuje w sprawie wypowiedzi ministra Piontkowskiego, który w programie „Panorama opinii” w TVP stwierdził, iż „nauczyciele będą dostawali wynagrodzenie za gotowość do pracy, ale nie będą dostawać dodatkowego wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe, bo takich godzin nie będzie”.
• KSOiW NSZZ „Solidarność” wydaje rekomendacje w sprawie procedury zgłaszania gotowości do pracy jako elementu ochrony nauczycielskiej płacy. Przewodniczący Ryszard Proksa ponownie zwraca uwagę, że nauczyciele pomimo epidemii koronawirusa, realizują w ramach swojego czasu pracy samokształcenie i doskonalenie zawodowe czyli tzw. pozostałe obok „zajęć przy tablicy” formy realizacji nauczycielskich obowiązków.
17 marca 2020 r.
• Minister Piontkowski informuje na jednym z portali społecznościowych, że za czas tzw. gotowości do pracy nauczycielom należy się jedynie wynagrodzenie zasadnicze. W ocenie szefa resortu edukacji za zajęcia edukacyjne prowadzone metodą nauki na odległość, z kolei należy się wynagrodzenie pełne, łącznie z dodatkiem „stażowym” oraz funkcyjnym. Minister Edukacji Narodowej nie przesądza jednoznacznie kwestii dodatku motywacyjnego, za warunki pracy i godzin ponadwymiarowych. Nie czyni tego pomimo faktu, że jego zdanie jest odrębne względem opinii Głównego Inspektoratu Pracy.
18 marca 2020 r.
• Związek Nauczycielstwa Polskiego po tygodniu zmienia swój pogląd w przedmiocie bezzasadności przyznania godzin ponadwymiarowych dla nauczycieli. Tym razem podobnie jak KSOiW NSZZ „Solidarność” uważa, że za przestój związany z zamknięciem szkół pracownikom oświaty należy się wskazany składnik wynagrodzenia. Na poparcie swojej tezy ZNP prezentuje anonimową opinię prawną.
20 marca 2020 r.
• Wobec całkowitej indolencji aparatu administracji publicznej, polegającej na prezentowaniu lakonicznych i sprzecznych ze sobą informacji dotyczącej płacy nauczycielskiej w okresie pandemii koronawirusa Krajowa Sekcja postanawia podjąć natychmiastowe rozmowy z MEN. Niezależnie od tego Przewodniczący Ryszard Proksa zleca przygotowanie własnego opracowania prawnego w tym przedmiocie.
25 marca 2020 r.
• Ministerstwo Edukacji Narodowej statuuje w paragrafie 7 i 11 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, prawo do wynagrodzenia ponadwymiarowego za cały okres reorganizacji zajęć szkolnych spowodowany epidemią koronawirusa.
• KSOiW NSZZ „Solidarność” przekazuje wszystkim regionalnym i międzyregionalnym strukturom branży oświatowej opinię prawną radcy prawnego Tomasza Gryczana.
3 kwietnia 2020 r.
• KSOiW NSZZ „Solidarność” walczy z biurokratycznym ograniczaniem prawa do godzin ponadwymiarowych przez dyrektorów szkół oraz przesyła wzór dokumentowania realizacji zadań jednostek systemu oświaty.
10 kwietnia 2020 r.
• KSOiW NSZZ „Solidarność” wnosi do Głównego Inspektoratu Pracy wniosek o pomoc urzędową w przedmiocie wynagrodzenia nauczycieli w czasie pandemii SARS-CoV-2.
6 maja 2020 r.
• KSOiW NSZZ „Solidarność” wydaje komunikat w sprawie grożącej odpowiedzialności karnej za tworzenie bezprawnych mechanizmów ograniczających wysokość płacy pracowników oświaty.
8 maja 2020 r.
• MEN po blisko dwóch miesiącach od decyzji o ograniczeniu funkcjonowania jednostek systemu oświaty wydało opinię w przedmiocie ustalania zasad obliczania wynagrodzenia nauczycieli oraz pracowników administracji i obsługi szkolnej w okresie stanu epidemii koronawirusa.
11 maja 2020 r.
• KSOiW NSZZ „Solidarność” wydaje komunikat, w którym ponownie broni interesów pracowników oświaty w zakresie godzin ponadwymiarowych oraz nauczycieli uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. KSOiW NSZZ „Solidarność” jako jedyny związek zawodowy prezentuje Ministerstwu Edukacji Narodowej konkretne rozwiązanie: projekt „specustawy edukacyjnej” określającej przedmiot czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek oświatowych, procedury organizacji pracy szkoły, sposobu dokumentowania zadań pracowników oświaty, zasady zaliczania do wymiaru godzin poszczególnych zajęć, regulaminu pracy zdalnej.
22 maja 2020 r.
• KSOiW NSZZ „Solidarność” przeciwstawia się obchodzeniu przepisów prawa pracy i zastępowaniu godzin ponadwymiarowych poprzez tzw. „konsultacje” z uczniem.
PODSUMOWANIA, WNIOSKI
Jak było?
Stanowisko głównych interesariuszy polityki oświatowej i praw pracowniczych w przedmiocie zasadności wypłaty godzin ponadwymiarowych za czas zawieszenia zajęć edukacyjnych w szkołach z powodu epidemii koronawirusa – stan na dzień 17 marca 2020 r.
• Ministerstwo Edukacji Narodowej – nauczycielom nie należą się godziny ponadwymiarowe,
• Główny Inspektorat Pracy – nauczycielom nie należą się godziny ponadwymiarowe,
• Związek Nauczycielstwa Polskiego – nauczycielom nie należą się godziny ponadwymiarowe,
• Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” – nauczycielom należą się godziny ponadwymiarowe.
Jak jest?
Ministerstwo Edukacji Narodowej statuuje w paragrafie 7 i 11 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 prawo do wynagrodzenia ponadwymiarowego za cały okres reorganizacji zajęć szkolnych spowodowany epidemią koronawirusa.
Konkluzja
Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” od pierwszych dni wybuchu pandemii koronawirusa jako jeden z nielicznych związków zawodowych podjął się walki z próbą ograniczenia prawa nauczycieli do godzin ponadwymiarowych. Działania Krajowej Sekcji okazały się w pełni skuteczne, pomimo nieporadnej z początku postawy Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz dezinformacji kreowanej przez niektóre nauczycielskie związki zawodowe.
Jak będzie?
Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” nadal będzie monitorować zmiany prawa w przedmiocie warunków pracy nauczycieli i przeciwdziałać wszelkim próbom ograniczenia wynagrodzenia pracowników oświaty pod pretekstem walki z COVID-19. W przypadku, gdy w ocenie członka NSZZ „Solidarność”, wystąpiły nieprawidłowości w naliczeniu lub wypłaceniu wynagrodzenia, może on złożyć skargę do właściwego okręgowego inspektoratu pracy, gdzie zostanie ona rozpatrzona z uwzględnieniem określonego stanu faktycznego. W ostateczności nauczyciel lub pracownik administracji szkolnej może starać się wyegzekwować należne mu świadczenia na drodze sądowej.
W tym zakresie NSZZ „Solidarność” świadczy pomoc prawną poprzez wyspecjalizowanych prawników przy poszczególnych regionach.
Główny Inspektor Pracy w sprawie interpretacji prawnej wynagrodzeń nauczycieli oraz pracowników administracji i obsługi: LINK.
