11 listopada 1981 r., po raz pierwszy po wojnie obchodzono w Częstochowie Święto Niepodległości. NSZZ "Solidarność" wspólnie ze środowiskiem kombatantów, Związkowym Klubem Historycznym im. Józefa Piłsudskiego oraz Niezależnym Zrzeszeniem Studentów zorganizowała uroczyste obchody, drugie tak okazałe - po uroczystościach rocznicowych 30 sierpnia.
Najpierw, punktualnie o godz. 12, odezwały się syreny fabryczne dając wyraz pamięci o tych, którzy zginęli za wolność i niepodległość naszej Ojczyzny. Pierwsza akademia, zorganizowana przez NZS, odbyła się o godz. 13 w Wyższej Szkole Pedagogicznej, w której oprócz przedstawicieli Senatu wzięli udział bp Franciszek Musiel oraz częstochowskiej "Solidarności". Głos zabrał weteran Zbigniew Socha (zmarły w sierpniu br.), przewodniczący Koła Kombatantów NSZZ "Solidarność", którego wystąpienie zostało przyjęte owacyjnie. W części artystycznej wystąpił chór "Pochodnia". Koło Kombatantów powstało 1 września 1981 r. i miało za sobą udane uroczystości patriotyczne 1 i 17 września.
O godz. 15 rozpoczęła się druga akademia, zorganizowana przez Zarząd Regionu NSZZ "Solidarność" w Klubie "Politechnik". Zabierali głos: przewodniczący ZR Zbigniew Kokot, rektor Politechniki Częstochowskiej prof. dr hab. inż. Janusz Braszczyński i ks. bp Franciszek Musiel. Po części oficjalnej zebrani wysłuchali koncertu pieśni chóru "Pochodnia" oraz poezji patriotycznej w wykonaniu recytatorek - Danuty Nowak i Edyty Świerczek.
Po akademii sprzed budynków Politechniki wyruszyła kolumna przedstawicieli częstochowskich zakładów pracy, młodzież szkolna i mieszkańcy Częstochowy (ok. 10 tys. osób), która z wieńcami i wiązankami kwiatów, poprzedzana orkiestrą Huty im. Bieruta i pocztami sztandarowymi kombatantów oraz "Solidarności", udała się pod Grób Nieznanego Żołnierza. Tutaj, rano, grupa działaczy "Solidarności" kierowana przez członka Prezydium ZR Stanisława Cichonia ustawiła krzyż brzozowy, przywracając go na miejsce po dwudziestu ośmiu latach. Cichoń osobiście niósł brzozowy krzyż z siedziby ZR przy ul. Kościuszki do al. Sienkiewicza.
Gdy pochód dotarł do Grobu Nieznanego Żołnierza, krzyż brzozowy został poświęcony przez byłego kapelana 25 pułku piechoty AK - ks. Mariana Skoczowskiego (ps. "Ksawery"). Następnie w blasku pochodni, przy dźwięku harcerskich werbli złożono dziesiątki wieńców i wiązanek, jako wyraz hołdu i czci dla tych, którzy oddali życie w imię wolności i niepodległości Polski. Wartę honorową przy Grobie pełnili kombatanci i harcerze. Ceremonię zakończyło krótkie przemówienie ks. kapelana Mariana Skoczowskiego.
Spod Grobu Nieznanego Żołnierza, uczestnicy uroczystości udali się w kolumnie marszowej do kościoła na cmentarzu św. Rocha, gdzie odbyła się uroczysta Msza św. w intencji Ojczyzny, celebrowana przez ks. bpa Franciszka Musiela, który wygłosił również homilię.
Mszę poprzedziło poświęcenie tablicy wmurowanej w ścianę świątyni, a poświęconej - jak zapisano w inskrypcji - "Pamięci Wodza Naczelnego II Rzeczypospolitej Marszałka Józefa Piłsudskiego" z Jego cytatem "Zwyciężyć i spocząć na laurach to klęska/Być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo". Tablica powstała z inicjatywy Związkowego Klubu Historycznego im. J. Piłsudskiego, a ufundowana została przez Zarząd Regionu NSZZ "Solidarność".
W trakcie Mszy św. odczytany został, przy wtórze harcerskich werbli, apel poległych. Zebrani złożyli ślubowanie wierności ideałom przodków, Bogu i Ojczyźnie. Pieśni religijne i patriotyczne wykonał chór Stowarzyszenia PAX "Veritakt". Na zakończenie w imieniu Zarządu Regionu NSZZ "Solidarność" głos zabrał Krzysztof Biało, odśpiewano Hymn Narodowy i pieśń "Boże, coś Polskę", a harcerze z kręgu instruktorskiego im. Ignacego Kozielewskiego odśpiewali modlitwę harcerską "O Panie Boże, Ojcze Nasz".
Wojciech Rotarski (Gazeta Solidarności 341(4)/2014)
