I. Bo to Twoje prawo
Prawo do tworzenia związków zawodowych zostało zapisane w Konstytucji RP. Działalności związków zawodowych w Polsce poświęcony został art. 59 Konstytucji RP:
1. Zapewnia się wolność zrzeszania się w związkach zawodowych (…).
2. Związki zawodowe oraz pracodawcy i ich organizacje mają prawo do rokowań, w szczególności w celu rozwiązywania sporów zbiorowych, oraz do zawierania układów zbiorowych pracy i innych porozumień.
3. Związkom zawodowym przysługuje prawo do organizowania strajków pracowniczych i innych form protestu (...).
4. Zakres wolności zrzeszania się w związkach zawodowych i organizacjach pracodawców oraz innych wolności związkowych może podlegać tylko takim ograniczeniom ustawowym, jakie są dopuszczalne przez wiążące Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowe.
II. Bo sam możesz bronić swoich interesów
Związek zawodowy to grupa pracowników chcących wspólnie działać w obronie swoich praw, ale także w celu wynegocjowania z pracodawcą lepszego wynagrodzenia oraz polepszenia warunków pracy. W zakładach, w których jest związek zawodowy, z reguły są wyższe płace, a praca jest bezpieczniejsza.
Związek zawodowy to grupa pracowników, którzy organizują się po to, aby mieć siłę, dzięki której mogą mieć wpływ na swoje warunki pracy. Nie jest to jakaś instytucja usługowa, do której wystarczy się zapisać, a ktoś inny zrobi coś za Ciebie. Związek zawodowy to forma samoorganizacji, która pozwala samemu osiągać cele.
III. Bo razem bezpieczniej
Dzięki przynależności do związku zawodowego nie jesteś sam ze swoimi problemami. Masz do kogo zwrócić się o pomoc.
W sprawach pracowniczych na szczeblu zakładu pracy członkowie zakładowej organizacji znajdą wsparcie w komisji zakładowej. I tak na przykład pracodawca ma obowiązek zawiadomić związek zawodowy o zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartą na czas nieokreślony i określony. Jeżeli zakładowa organizacja związkowa uważa, że wypowiedzenie jest nieuzasadnione, może w ciągu 5 dni od otrzymania zawiadomienia zgłosić na piśmie pracodawcy umotywowane zastrzeżenia. Brak konsultacji związkowej w tzw. indywidualnej sprawie może przesądzić o przegraniu przez pracodawcę sprawy w sądzie.
Centrale związkowe, jak np. NSZZ „Solidarność”, dysponują prawnikami oraz ekspertami z różnych dziedzin (…).
IV. Bo dzięki związkom zawodowym masz wpływ na to, co się dzieje w Twoim zakładzie pracy
Zgodnie z art. 26 ustawy o związkach zawodowych do zakresu działania zakładowej organizacji związkowej należy:
1. zajmowanie stanowiska w indywidualnych sprawach pracowniczych w zakresie unormowanym w przepisach prawa pracy oraz w indywidualnych sprawach osób wykonujących pracę zarobkową w zakresie związanym z wykonywaniem tej pracy;
2. zajmowanie stanowiska wobec pracodawcy lub organu samorządu załogi w sprawach dotyczących zbiorowych interesów i praw osób wykonujących pracę zarobkową;
3. sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem w zakładzie pracy przepisów prawa pracy, a w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;
4. kierowanie działalnością społecznej inspekcji pracy i współdziałanie z Państwową Inspekcją Pracy;
5. zajmowanie się warunkami życia emerytów i rencistów.
Ponadto to związki zawodowe mają wpływ na dysponowanie zakładowym funduszem świadczeń socjalnych. Artykuł 27 ustawy o związkach zawodowych mówi, że co prawda pracodawca ustala zasady wykorzystania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, ale musi to zrobić w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową. Również przyznawanie świadczeń z funduszu jest dokonywane w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową.
V. Bo tylko związki zawodowe mogą zawrzeć układ zbiorowy pracy z pracodawcą
Związek zawodowy, obok strony pracodawców, to główny uczestnik dialogu społecznego. Ukoronowaniem dialogu społecznego są układy zbiorowe pracy, które mogą z pracodawcą zawierać tylko związki zawodowe. Układy zbiorowe pracy gwarantują lepsze niż wynikające z Kodeksu pracy warunki płacy i pracy. Zapisy w układach dotyczą najczęściej wynagrodzenia za pracę oraz innych świadczeń na rzecz pracownika lub jego rodziny.
W Polsce tylko co 10 pracownik objęty jest układem zbiorowym pracy, we Francji to aż 99 procent pracowników. W wielu krajach tzw. starej Unii Europejskiej ponad 70 procent pracowników może korzystać z benefitów, jakie dają układy zbiorowe pracy.
Małgorzata Kuźma, Region Gdański NSZZ „Solidarność”
Część 2: LINK >>>>>.• Tekst pochodzi ze witryny internetowej Regionu Częstochowskiego NSZZ „Solidarność” (www.solidarnoscczestochowa.pl)
