List otwarty do kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego wystosowany przez Krajowy Sekretariat Banków, Handlu i Ubezpieczeń NSZZ "Solidarność":
Szanowni Państwo!
Po wielu latach podejmowanych starań o wolną niedzielę w handlu w dniu 1 marca 2018 roku została wprowadzona w życie Ustawa o ograniczeniu handlu w niedzielę, święta oraz w niektóre inne dni. Ustawa ta jest sukcesem środowisk pracowniczych i polskich przedsiębiorców, którzy mimo sprzeciwu oponentów wprowadzenia tej regulacji podjęli wysiłek, aby usankcjonować zasady prowadzenia handlu i przeciwstawić się idei konsumpcjonizmu na rzecz ochrony niedzieli jako dobra społecznego, rodzinnego i pracowniczego.
Ta przełomowa regulacja stanowi pierwszą w gospodarce wolnorynkowej funkcjonującej w Polsce od 1989 roku próbę uregulowania statusu handlu w niedziele. Regulacje Ustawy odpowiadają również na zgłaszane od lat zapotrzebowanie społeczne, o czym świadczy fakt, że jej podstawą był zgłoszony projekt obywatelski, pod którym podpisało się ponad pół miliona Polaków oczekujących zmian w tym zakresie.
Po roku oceny funkcjonowania zapisów Ustawy, mimo licznych spekulacji podejmowanych przez jej przeciwników, bezzasadnie podejmowanych prób jej uchylenia, nierzetelnych informacji przekazywanych przez niektóre media, lobbingu wybranych środowisk pracodawców wspierających zagranicznych przedsiębiorców, którzy od lat ekspansywnie ograniczali obecność w sektorze handlu polskich, małych, rodzinnych firm oraz handlu spółdzielczego mającego w Polsce długoletnią tradycję, dziś już wiadomo, że regulacje dotyczące ograniczenia handlu nie przyniosły żadnych społecznych i ekonomicznych szkód. Co więcej wskaźniki sprzedaży detalicznej publikowane przez Główny Urząd Statystyczny z miesiąca na miesiąc rosną. Nie sprawdziły się też żadne negatywne przewidywania oponentów wprowadzonych regulacji w zakresie spadku obrotu placówek handlowych, czy likwidacji miejsc pracy.
Na dowód tego, że Ustawa nie jest zagrożona, co oznacza, że w roku 2020 już wszystkie niedziele w miesiącu będę niehandlowe należy wspomnieć o raporcie Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, który ukazał się 3 kwietnia br., w którym zaznaczono, że jej zapisy spełniają swój cel, a obywatele zmienili swoje przyzwyczajenia i zachowania konsumenckie przenosząc ciężar zakupów na inne dni.
Ponieważ przeciwnicy wprowadzenia ograniczenia handlu w niedziele krytykowali regulacji krajowe porównując je ze standardami prawnymi obowiązującymi w innych krajach Unii Europejskiej pragnę podkreślić, że całkowity zakaz handlu lub jego ograniczenie funkcjonuje obecnie w kilkunastu krajach europejskich.
Mając na uwadze, że próby krytyki wprowadzonych w Polsce regulacji dotyczących handlu w niedziele i uchylenia Ustawy mogą być nadal podejmowane przez pewne środowiska, co może znaleźć odzwierciedlenie w nacisku grup lobbingowych na działania Parlamentu Europejskiego zwracam się z prośbą o odpowiedź na następujące pytania:
• W jaki sposób zamierza Pani/Pan w prowadzonej kampanii wyborczej do Parlamentu Europejskiego oraz po wygranych wyborach nagłośnić potrzebę utrzymania w Polsce niedzieli wolnej od handlu i tym samym zadbania o interes narodowy, czyli wspieranie polskiego kapitału, którego rozwój jest ograniczany przez ekspansywną politykę zagranicznych sieci handlowych?
• Czy będzie Pani/Pan podejmował działania na rzecz zmiany zapisów Dyrektywy 2003/88/WE – niektóre aspekty organizacji czasu pracy, aby uczynić niedzielę dniem pracy szczególnie chronionym lub dniem wolnym od pracy w zakresie wykonywania prac, które nie mieszczą się w katalogu prac ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności?
• W jaki sposób zamierza Pani/Pan zadbać o wyrównanie standardów pracy pracowników handlu, które w Polsce w znaczący sposób odbiegają od warunków pracy w sieciach handlowych funkcjonujących w tzw. starych krajach Unii Europejskiej? Obecnie w Polsce pracownicy zatrudniani są według stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę, co stanowi średnio 1 wynagrodzenia na porównywalnym stanowisku w wielu innych krajach europejskich (źródło: Labour market analysis in the commerce sector: which are the key challenges and factors of change?, April 2017, Brussel).
• Czy zamierza Pani/Pan nagłośnić w Parlamencie Europejskim problem utrudniania działalności związkowej, z którą mamy do czynienia w Polsce? Jak wiadomo, pomimo przełomowej dla zmian politycznych w Europie roli funkcjonowania wolnych związków zawodowych w Polsce, stopień uzwiązkowienia jest jednym z najniższych we wszystkich krajach UE. Przewaga strony pracodawców doprowadza do braku dialogu, dyskryminacji związków i utrudniania prowadzenia ich działalności, co szczególnie widoczne jest w sektorze handlu. Niejednokrotnie działania pracodawców, szczególnie za kapitałem obcym, naruszają konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy.
• Jakie działania zmierza Pani/Pan podjąć, aby zadbać o ograniczenie wielozadaniowości pracowników handlu, w tym nadmiernego przeciążenia pracą w porównaniu do pracowników w krajach Europy zachodniej? Chodzi tutaj również o przeciążenie psychofizyczne i narażenie na czynniki niebezpieczne i szkodliwe dla zdrowia, dla przykładu zwrócić uwagę należy na stosowanie preparatu BISFENOL A w paragonach fiskalnych, który zagraża zdrowiu pracowników i klientów.
Ponieważ grupa pracowników handlu w Polsce przekracza liczbę miliona osób, którzy są potencjalnymi wyborcami liczącymi na zmianę standardów pracy, a którą to mogą nagłośnić nasi przedstawiciele w Parlamencie Europejskim, odpowiedź na przedstawione pytania pomoże im podjąć właściwą decyzję w zakresie oddania głosu w nadchodzących wyborach.
Proszę o zajęcie stanowiska w powyższej sprawie.
Alfred Bujara, Przewodniczący Krajowego Sekretariatu Banków Handlu i Ubezpieczeń NSZZ "Solidarność"
